Misja bł. Matki Elżbiety Róży Czackiej w świecie cyfrowym

Jak na co dzień pomagać niewidomym korzystając z komputera i Internetu?

Powyższy artykuł porusza tematy:

• Jak z empatią, pomagać niewidomym w Internecie?
• Dlaczego Dobrze być Dobrym w Internecie?

Treść wpisu zawiera:

• Przykłady stosowania udogodnień dla osób niepełnosprawnych w świecie cyfrowym.
• Inspiracje do scenariuszy lekcji o niewidomych i niedowidzących.
• Inspiracje do zastosowania książek z Wydawnictwa Świętego Wojciecha jako materiałów do lekcji i rozmów z dziećmi o niepełnosprawnościach, empatii i problemach społecznych współczesnego świata.
• Pomysły na przedstawienie powiązań tematyki empatii z różnymi sferami życia i przedmiotami szkolnymi.
• Wstępne informacje nietechniczne dotyczące standardów dostępności zawierające się we WCAG 2.0 i WCAG 2.1.
• Gotowe porady, jak w codziennym życiu, tworząc treści w sieci, nie ograniczać ich dostępności osobom z zaburzeniami widzenia i niewidomym.

Róża, która widziała więcej jako wstęp do tematu

W listopadzie 2023 roku w Wydawnictwie Świętego Wojciecha pojawiła się ???? książka Róża, która widziała więcej w ramach serii Dobrze być dobrym autorstwa Elizy Piotrowskiej. Jest to ilustrowana i rymowana opowieść o błogosławionej Matce Elżbiecie Róży Czackiej, która poświęciła cały swój świat niewidomym. Z jej pomocą można pokazać dzieciom, jak ważna jest empatia, jak dawniej pomagano osobom niewidomym i jak bardzo jest to istotne dla społeczeństwa. Lektura tej książki jest dobrą okazją do rozmowy z dziećmi o tym, kiedy i jak można pomagać potrzebującym.

Zobaczmy dlaczego i jak można ten trudny temat, którego często NIE WIDAĆ, poruszyć w rozmowie z dziećmi.

Międzynarodowy Dzień Pomocy Potrzebującym 2024

Okazja do rozmowy o problemach niewidomych

W 2024 roku Międzynarodowy Dzień Pomocy Potrzebującym przypada na 23 lutego, w piątek. Nie można co prawda klasyfikować w ten sposób jednoznacznie niewidomych, gdyż ten dzień dotyczy bardziej osób znajdujących się w trudnej sytuacji życiowej, zagrożonych ubóstwem lub izolacją społeczną. Bycie niewidomym nie oznacza definitywnie powyższego stanu, ale ...

• Według danych GUS w roku 2009 tylko 17% osób z niepełnosprawnością wzroku pracowało.
• Co więcej 35% osób niewidomych nigdy w życiu nie pracowało zawodowo.

Jest to bardzo duży odsetek. Pojawia się pytanie, jak sobie radzą i czy nie są w trudnej sytuacji, w potrzebie, jeżeli pozyskują aktywnie środków pieniężnych.

(Więcej informacji znaleźć można pod adresem: http://www.biznesbezprzeszkod.pl/2016/06/14/osob-niewidomych-niedowidzacych-pracuje/)

Powyższa statystyka pokazuje, że problem dostępności pracy i wykluczenia społecznego dotyka osoby niewidome i niedowidzące. Rodzi to kolejne pytanie. Ile takich osób jest?

Statystyki dotyczące niepełnosprawnych i niewidomych

Ile statystycznie jest osób niepełnosprawnych w Polsce?

W Polce według danych z Narodowego Spisu Powszechnego Ludności z 2011 r. liczba osób niepełnosprawnych wyniosła prawie 4,7 miliona.

(Więcej informacji znaleźć można pod adresem: https://www.parp.gov.pl/component/content/article/53876:jak-czytac-w-ciemnosci-w-ue)

Prawie 5 milionów osób z niepełnosprawnością w Polsce, to dużo.

Suche liczby, często nic nie mówią bez kontekstu. Taka informacja to okazja by z dziećmi poćwiczyć:

• język angielski: przy poszukiwaniu danych na przykład ze strony: https://www.worldometers.info/ ile jest łącznie osób w Polsce;
• matematykę: by określić jak dużej części populacji to dotyczy;
• statystykę: pytając o przedstawienie ilu statystycznie w jego mieście, szkole, klasie osób dotyka ten problem.

Ile rzeczywiście jest osób niepełnosprawnych w Polsce?

Główny Urząd Statystyczny w roku 2016 podał Stan zdrowia ludności Polski w roku 2014, z którego wynika, że populacja osób niepełnosprawnych może być liczniejsza. Według szacunków rzeczywiście problem może dotyczyć od 4,9 do 7,7 miliona osób!

(Więcej informacji odwołujących się do tego dokumentu znaleźć można pod adresem: https://www.parp.gov.pl/component/content/article/53876:jak-czytac-w-ciemnosci-w-ue)

Pytania rodzą pytania. Tak duża rozbieżność statystyczna może mieć wiele przyczyn. Przecież niepełnosprawność może mieć różny stopień i dotyczyć różnych problemów w tym widzenia.

Ile jest osób niewidomych i niedowidzących w Polsce?

W zbiorze osób niepełnosprawnych według GUS osoby z zaburzeniami widzenia w postaci dysfunkcji wzroku stanowią około 1,8 miliona w polskiej populacji.

W tym gronie około 100 tysięcy to osoby całkowicie niewidome, a Polski Związek Niewidomych zrzesza ponad 55 tysięcy osób.

(Więcej informacji: https://pzn.org.pl)

Czy to dużo, czy mało? To jest kwestia punktu odniesienia. Ważniejsze jest to,:

• Czy problem narasta?
• Jak jest rozwiązywany?
• Co ma z tym wspólnego Błogosławiona Matka Elżbieta Róża Czacka?

Ilość osób niewidomych dawniej

Warto zwrócić uwagę, że w 1898 roku lekarz powiedział do Matki Elżbiety Róży Czackiej:

,,Wzroku pani nie odzyska, gdyż jest bezpowrotnie stracony. Wszelkie dalsze starania i zabiegi już nic nie dadzą. Zamiast tego niech pani pomyśli raczej o zajęciu się losem 18 tys. niewidomych w Królestwie Polskim, o których do tej pory nikt się nie zatroszczył.”.

Powyższe liczby mówią same za siebie. Potrzeba pomocy osobom z zaburzeniami widzenia i niewidomym jest ogromna i z biegiem czasu narasta.

Pozostaje pytanie, co ja jako Chrześcijanin mogę w związku z tym zrobić.

Dzieło Matki Elżbiety Róży Czackiej – Ośrodek w Laskach

Błogosławiona Róża Czacka miała ogromny wpływ na powstanie Towarzystwa Opieki nad Ociemniałymi – stowarzyszenia, które ma na celu otaczanie niewidomych i ociemniałych wszechstronną opieką w zaspokajaniu ich potrzeb edukacyjno-wychowawczych, rehabilitacyjnych, socjalnych i religijnych.

Unikatowe nagranie s. Elżbiety Róży Czackiej i podopiecznych TOnO. Film został nagrany najprawdopodobniej między 1939 a 1948 rokiem.

Źródło: Archiwum Zgromadzenia AFSK i (https://www.polskieradio.pl/39,historia/9501,siostra-elzbieta-roza-czacka-niewidoma-matka-niewidomych)

Więcej o niezwykłym życiu Róży Czackiej w przystępnej dla dzieci formie można znaleźć w książce: Róża, która widziała więcej.

Potrzeba pomocy osobom niewidomym

Osoby niewidome w społeczeństwie funkcjonują od zawsze. W kulturze, sztuce, literaturze można znaleźć wiele przykładów takich osób, król Edyp, ślepcy w Biblii, Homer, Bolesław III z Czech, Amagono-Mikoto książę japoński, Didymus z Aleksandrii, Stevie Wonder czy nawet Niewidomy Wally i głuchy Dave z filmu NIC NIE WIDZIAŁEM, NIC NIE SŁYSZAŁEM.

Przez lata społeczeństwo spotykając ludzi niewidomych wykształciło zachowania bazujące na empatii, które pomagają im w codziennym życiu. Jednak wiedzę taką należy przekazywać, bo pomagać trzeba z głową i trzeba umieć, a nie tylko chcieć.

Ulotka 10 zasad pomagania osobie niewidomej

W ostatnich latach w różnych wersjach można było natknąć się na ulotkę dotyczącą niewidomych. Poniżej jedna z jej wersji w formie tekstowej (to ważne!).

OSOBA NIEWIDOMA I SŁABOWIDZĄCA – NIEZALEŻNA, SAMODZIELNA, AKTYWNA. CZY WIESZ, JAK JĄ WSPIERAĆ?

1. PYTAJ. Zawsze najpierw zapytaj, czy i jakiej pomocy potrzebuje.
2. NIE OBRAŻAJ SIĘ, jeśli odmówi. Ma takie samo prawo wyboru i decydowania o sobie jak każdy.
3. NIE DOTYKAJ JEJ, zanim się na to nie zgodzi. Tak samo jak Ty ma swoją sferę prywatnej przestrzeni.
4. MÓW bezpośrednio DO NIEJ. Nie przekazuj jej informacji przez osoby, które stoją obok.
5. NIE ROZPRASZAJ psa PRZEWODNIKA. NIE MÓW do niego i NIE DOTYKAJ GO. Od tego zależy zdrowie i życie osoby niewidomej.
6. INFORMUJ, KIEDY SIĘ ODDALASZ.
7. Nigdy NIE PCHAJ OSOBY NIEWIDOMEJ PRZED SOBĄ. Jest to niekomfortowe i niebezpieczne. Prowadząc osobę niewidomą, podaj jej swój łokieć i idź śmiało PRZED NIĄ.
8. Czasem potrzebne jej są informacje o otaczającej przestrzeni. OPISZ jej usytuowanie, w szczególności zwróć uwagę na obiekty i przedmioty znajdujące się na jej drodze. Możesz posłużyć się układem wskazówek na tarczy zegara, jak również miarą kąta geometrycznego.
9. Pomagając, NIE DECYDUJ ZA NIĄ, sama doskonale wie, czego potrzebuje.
10. Pamiętaj, że NIE MUSISZ jej pomagać, jeśli nie chcesz lub nie możesz. Uszanuje Twój wybór.

Źródło treści ulotki: [https://fundacjavismaior.pl/10-zasad-pomagania-osobie-niewidomej-ulotka-zobaczcie-nas-2011/]

Warto zwrócić uwagę, że wszystkie porady są ukierunkowane na samodzielność osoby niewidomej lub słabowidzącej. Trzeba pamiętać, że zaburzenia widzenia, nie zmieniają człowieka. Człowiek ten ma takie same potrzeby co osoba bez zaburzeń wzroku. Wykonuje te same czynności, chce wykonywać te same czynności. Najlepiej ich samych o to zapytać.

Niewidomi mówią o swoim życiu

Nihil Novi sine communi consensu – potocznie znane jako „Nic o nas bez nas” (od konstytucji sejmowej Nihil novi z 1505 roku) jest charakterystyczne dla polskiej historii. Cytując Jana Zamoyskiego „Takie będą Rzeczypospolite, jakie ich młodzieży chowanie”, przyjrzyjmy się co mówią niewidomi w wieku szkolnym o swoim życiu do rówieśników.

List niewidomej uczennicy z 5B do koleżanek i kolegów

Fragmenty listu niewidomej uczennicy do koleżanek i kolegów z klasy

„(...) W jaki sposób piszę i czytam? Wszystkich fascynuje to, że mogę czytać i pisać. A to dzięki genialnemu wynalazkowi Louisa Braille’a, który oparł swój system na sześciu punktach. Gdy chcę napisać literkę „a”, to piszę tylko jedną kropkę. Literka „ b” to już dwie kropki.(...)”

„(...) Czym mogą się zajmować ludzie niewidomi? Możliwości ludzi niewidomych są olbrzymie. Niektórzy są bardzo sławni.
Bardzo znany od wielu lat piosenkarz Stevie Wonder,
gitarzysta i piosenkarz Jose Feliciano,
Andrea Bocelli są niewidomi.
Janusz Skowron jest europejskiej klasy muzykiem jazzowym, jednocześnie kompozytorem i aranżerem.
Marek Kalbarczyk, biznesmen, założył komputerową firmę Altix, która zajmuje się tworzeniem i sprzedażą programów i urządzeń potrzebnych niewidomym i słabowidzącym i jest jej współwłaścicielem, a także dealerem renomowanych firm zachodnich, produkujących specjalistyczny sprzęt komputerowy i rehabilitacyjny.
Izabela Szwarocka marzyła o pracy z dziećmi chorymi i jest psychologiem w hospicjum dla dzieci z chorobą nowotworową.
Leszek Kopeć jest prezenterem wrocławskiej rozgłośni radiowej.(...)”

Pełna treść listu dostępna jest pod adresem: http://www.poradniarawicz.pl/list-niewidomej-uczennicy-do-kolezanek-i-kolegow/

Źródło pierwotne: JADWIGA KUCZYŃSKA-KWAPISZ

„DZIECI NIEWIDOME I SŁABOWIDZĄCE”, BIBLIOTEKA TYFLOLOGICZNA, Seria ONE SĄ WŚRÓD NAS Warszawa 1996

Czego nas uczy list niewidomej uczennicy?

W cytowanym fragmencie dziewczyna zaznacza to, że ludzie są zdziwieni tym, że może czytać i pisać, co dla niej jest normalne – w końcu chce funkcjonować w społeczeństwie w pełni. Wspomina, że pomaga jej w tym alfabet Braille’a. W dalszej kolejności wymienia osoby niewidome, które funkcjonują tak jakby nie były niewidome. Do tego grona zalicza Marka Kalbarczyka, który swoją pracą pomaga funkcjonować niewidomym w świecie cyfrowym.

Wygląd strony altix.pl w 2002 roku. Można, go podejrzeć „na żywo” pod adresem: https://web.archive.org/web/20020724102029/http://altix.pl/

 

Warto nadmienić, że ten list powstał przed rokiem 1996 (firma Altix istnieje od 1989 roku). W życiu codziennym wszystkich ludzi do dziś wiele się zmieniło. Informatyzacja postępuje, potrzeby się zmieniają, dostępność się zmienia. Jak to wpływa na osoby niewidome i niedowidzące?

List 19 letniego niewidomego Adama do koleżanek i kolegów

Dla kontrastu przeczytajmy list o podobnej tematyce, napisany prawie 20 lat później.

Fragment Listu od Adama, Bydgoszcz, 15 października 2018 roku

„To, co robicie w Waszych szkołach ,może zmienić naszą sytuację.
W naszym ośrodku wszystko jest łatwe. Tu mamy przyjaciół, ciekawe propozycje wspólnego spędzania czasu i dostosowania odpowiednie do naszej niepełnosprawności.
Współczesne wynalazki bardzo ułatwiają nam naukę i kontakt ze światem.

Specjalne programy, czytniki ekranu pozwalają na dostęp do prawie wszystkich treści w Internecie, dają możliwość obsługi programów biurowych, kontroli tworzonych tekstów i korzystanie z wielu innych dziedzin wirtualnego życia.

Robimy wszystko to, co często wydawałoby się niemożliwe. Po skończeniu szkoły chcielibyśmy nadal być aktywni, samodzielni, przydatni, liczymy jednak również na Waszą pomoc. Powtórzę za każdego człowieka z dysfunkcją wzroku: ,,Proszę ,zobacz mnie, ja Ciebie nie mogę”.(...)”

Pełna treść listu dostępna jest pod adresem: https://zsp1malbork.pl/ja-nie-widze-ciebie-ty-zobacz-mnie/

Czego nas uczy fragment listu od niewidomego młodego dorosłego Adama?

Dla Adama z listu, fakt korzystania z Internetu, z komputera z dostępu do sieci jest oczywisty. Co więcej dzięki odpowiednim urządzeniom sprawnie sobie w takim środowisku radzi. Dla Adama sposobem komunikacji już jest nie tylko alfabet Braille’a. On korzysta z takich samych narzędzi co jego rówieśnicy. Może współpracować na tych samych dokumentach, razem z innymi coś tworzyć.

Rzeczywistość jest jednak dużo bardziej brutalna. Adam sprawnie może się poruszać w sieci, dzięki „zdobyczom techniki” i przeglądać treści tworzone przez innych ludzi. Takie treści, które urządzenia te są w stanie odczytać.

Praktyka pokazuje, że nie wszystkie treści są tak łatwo dostępne, jak to się „na pierwszy rzut oka” wydaje. Wspomniane urządzenia też mają swoje ograniczenia. Dlaczego? Ponieważ roboty internetowe też są w pewnym stopniu niewidome. I one, żeby móc poprawnie przekazać informacje, muszą mieć je podane w formie, która będzie możliwa do odczytu przez nie same jak i osoby z zaburzeniami widzenia.

Tu uwypukla się problem: jak przedstawiać treści, by były dostępne dla robotów i dla niewidomych?

Potrzeba empatii do niewidomych i niedowidzących w Internecie

Nie ulega wątpliwości, że działalność Róży Czackiej bardzo pomogła w rozwoju i nauczaniu ludzi niewidomych oraz zwiększaniu zasobów pisanych alfabetem Braille’a. Dzięki temu obecnie tłumaczy się coraz więcej książek i tekstów na potrzeby niewidomych. Jednak, by to było możliwe, sama treść musi być odpowiednio prezentowana cyfrowo.

Należy pamiętać też o tym, że nie wszyscy niewidomi posługują się alfabetem Braille'a. Do tego, jak przedstawiły to osoby w prezentowanych listach – niewidomi też funkcjonują w Internecie.

W tym momencie warto powrócić na chwilę do książki: Róża, która widziała więcej, cytując jej fragment:

„Brajl to pismo niewidomych,

które czyta się dotykiem,

bowiem dotyk też jest kodem,

a kod przecież jest językiem.”

Kod przecież jest językiem. Do prezentowania treści na stronach internetowych wykorzystywane są języki programowania oraz języki znaczników. To z ich pomocą można odczytać zamieszczoną treść.

Dla przykładu, żeby wyświetlony został na stronie wyświetlony tekst w postaci nagłówka:

To jest nagłówek w artykule, taki dla przykładu

Musi on być w kodzie strony zapisany w postaci podobnej do:

To jest nagłówek w artykule, taki dla przykładu

To jest nagłówek w artykule, taki dla przykładu

Zaprezentowane wyżej znaczniki H2 – będące elementami kodu HTML (języka znaczników – wykorzystywanego na stronach, nie jest to język programowania) pełnią podobną funkcję co oznaczenia Brajlowskie. Poprawne korzystanie z nich pozwala prezentować i przetwarzać treść przez:

• roboty internetowe,
• osoby bez zaburzeń widzenia,
• maszyny wspomagające czytanie np. konwertujące tekst na dźwięk,
• osoby niewidome i niedowidzące.

Dlatego też warto je znać.

Jak w takim razie niewidomi czytają treści stron internetowych?

W tym celu stosują screenreadery, czyli oprogramowanie zamieniające tekst na syntetyczną mowę. Na rynku istnieje darmowy: NVDA oraz inne płatne rozwiązania. W ten sposób osoby niewidome mogą obsługiwać komputer, pisać i co najważniejsze pracować.

Żeby to było możliwe, sposób prezentacji treści w internecie musi być przystępny dla tego typu urządzeń. No, przynajmniej nie powinien im przeszkadzać.

Wbrew obiegowej opinii, nie wszyscy muszą znać

• języki programowania (PHP, Python, JavaScript),
• języki znaczników (HTML, XML),
• języki arkuszy stylów (CSS).

To można zostawić twórcom stron internetowych w tym programistom tworzenie zrozumiałego dla przeglądarek kodu, pozostaje w ich rękach.

Przecież każdego dnia wiele osób tworzy treści do internetu bez ich znajomości. Żeby osoby niewidome i niedowidzące też mogły je poprawnie odczytać, dobrze jest stosować się do ogólnych zasad, by czytnikom wspomagającym czytanie tego nie utrudniać.

Dodatkowo, są z tego dodatkowe korzyści, w końcu Dobrze być Dobrym.

Przykłady empatii i dostosowania Świata wirtualnego dla niewidomych i niedowidzących

Od kilku lat w Wydawnictwie Świętego Wojciecha można nabyć książkę s. Ines Krawczyk pod tytułem: Kultura daje nura, kiedy nie wiecie, jak się zachować w internecie. Opisuje ona poprawne i empatyczne zachowania jakie powinno się praktykować w internecie wobec innych ludzi.

Książka kultura daje nura – widok okładki.

Użytkownicy to nie tylko ludzie

Z technicznego punktu widzenia robot, maszyna, niektóre programy to też użytkownicy. Poniżej kilka porad, jak ułatwić życie robotom indeksującym strony internetowe (wpływające na kolejność i możliwość pojawienia się w wyszukiwarce). Są one także pomocne dla robotów czytających strony dla osób z zaburzeniami widzenia.

Niech tekst pozostanie tekstem

Jakkolwiek banalnie to brzmi, jeżeli na zdjęciu jest tekst to niech będzie napisany (naniesiony na zdjęcie).

Co należy robić?

Jeśli napis jest elementem zdjęcia – jego treść umieść też pod zdjęciem. Inaczej osoba niewidoma lub niedowidząca go nie odczyta.

Dlatego kilka nagłówków wcześniej, pod zdjęciem z książki Róża, która widziała więcej, istotny fragment tekstu ze zdjęcia został „powielony” w tekście ciągłym.

Jaka z tego korzyść?

Niewidomi odczytają zawartość tekstową ze zdjęcia. Roboty dla screen-readerów też. Roboty Google i innych wyszukiwarek też – będą wiedziały co na tym zdjęciu jest napisane.

Możliwość obsługi z poziomu klawiatury – haptyczny interfejs

Ten punkt brzmi bardzo technicznie. To prawda. Jednak należy pamiętać, że to co się dodaje w sieci. Przykładowo, na typowym blogu dodaje się głównie tekst. Jednak czasami chcemy podzielić się treścią z innych witryn: formularzem do ankiety, filmem, komiksem, zdjęciem. Nie musimy umieć bezpośrednio ułatwić odczytania takiej treści niewidomym czy robotom internetowym.

Możemy jednak dodać link do źródła oraz opisać co się znajduje na danym zdjęciu lub zasobie, który udostępniamy. Jeśli dana treść, która jest klikalna, będzie linkiem – będzie można z niej skorzystać z pomocą klawiatury!

Co należy robić?

Dodając osadzoną treść z innego serwisu, dodaj też do niej link.

Dodając załącznik, niech ma logiczną nazwę swojej zawartości.

Nazywając pliki słowa rozdzielaj myślnikami (-) zamiast dashami (_), nie pisz też CamelCasem (toJestTekstPisanyCamelCasemMamGarby).

Przykładowa nazwa dodawanego pliku na serwer: roza-ktora-widziala-wiecej-okladka.png

Jaka z tego korzyść?

Wzrasta czytelność strony, więcej osób może się z nią zapoznać. Natomiast unikalny opis zawartości korzystnie wpłynie na ocenę danej podstrony przez Google (zwiększając szansę jej znalezienia z poziomu wyszukiwarki). Jeżeli treść, która zostanie podlinkowana jest wg Google wartościowa, to potencjalny zysk jest jeszcze większy. Dobrze być Dobrym, bo Dobro wraca.

Dobór kolorów i kontrast w dokumentach

Zachowaj spójność kolorów i ich kontrast. Dlaczego? Ponad 8% męskiej populacji Świata, ma zaburzenia widzenia barw (czyli ok. 1 na 12) w tym daltonizm.

Co należy robić?

Zachowaj umiar, niech używane barwy się od siebie różnią. Jeżeli w danym miejscu są stosowane już określone kolory – zastanów się, czy jest konieczne wprowadzanie nowego.

Jaka z tego korzyść?

Wzrost czytelności tekstu. W przypadku dobrania złych kolorów roboty indeksujące mogą uznać, że jest to próba „oszustwa” w celu zaprezentowania tekstu, który jest niewidoczny (przy zbyt małym kontraście). Nie traci się z powodu samej prezentacji treści 8% męskiej części czytelników.

Logika kolejności występowania elementów na stronie

Zachowanie intuicyjności nawigacji dokumentów i stron

Jeśli jest to możliwe, zamiast ciągłego tekstu twórz:

• nagłówki,
• tytuły i podtytuły,
• podpisy,
• zestawienia,
• tabele,
• listy.

Przykład prezentacji nawigacji dla kategorii Pismo Święte – wyszczególnione podkategorie Pisma Świętego, które mogą być przydatne dla użytkownika.

Logiczna i hierarchiczna struktura nagłówków

Dodając treść na stronie, powinna ona być uporządkowana najlepiej nagłówkami. Używaj elementów takich jak przy pisaniu w edytorze WORD lub podobnym. Pamiętaj by to były śródtytułu oznaczone jako nagłówki danego rzędu, a nie zwykłe pogrubienia czy zmiana rozmiaru fontu. Poniżej przykład nagłówków ze artykułu: https://www.swietywojciech.pl/blog/post/widziec-zycie-pelne-cudow-matki-elzbiety-rozy-czackiej odczytany przez robota (SEO META in 1 CLICK).

Chcąc się upewnić, że treść jest sformatowana zgodnie z założeniem lub by dodać na stronie ją bezpośrednio z poziomu kodu, można skorzystać z konwerterów. Jednym z nich jest: https://wordhtml.com/ wklejony do niego tekst z programu WORD lub podobnego edytora zostanie przetworzony na kod HTML. Posiada on też dodatkowe funkcje do czyszczenia zbędnych ozdobników ze znaczników kodu HTML wygenerowanych przez edytor tekstu.

Co należy robić?

Planuj tekst i dodawaj nagłówki zgodne z tym co jest zawarte w tekście.

Jaka z tego korzyść?

Użytkownicy (w tym niewidomi i roboty) bez czytania, wiedzą co jest na danej podstronie i o czym jest tekst. Mogą się w nim łatwiej odnaleźć, lepiej znajdując to czego szukali.

Nawigacja okruszkowa z określeniem miejsca

Najlepiej to opisuje punkt 8. z przedstawionej wcześniej ulotki:

„8. Czasem potrzebne jej są informacje o otaczającej przestrzeni. OPISZ jej usytuowanie, w szczególności zwróć uwagę na obiekty i przedmioty znajdujące się na jej drodze. Możesz posłużyć się układem wskazówek na tarczy zegara, jak również miarą kąta geometrycznego.”

Co należy robić?

Umieszczaj elementy w miejscach, w których nakazuje to logika.

W miarę możliwości określaj miejsce, gdzie jest użytkownik w serwisie.

Odnosząc się do elementów poza daną podstroną wskaż je dokładnie.

Przykład wykorzystania nawigacji okruszkowej dla podstrony z kategorią Pisma Święte z infografikami. Jasno określone jest położenie danej podstrony w serwisie.

Jaka z tego korzyść?

To jest dodatkowe linkowanie wewnętrzne powiązanych ze sobą elementów. Dzięki temu jak użytkownik poczuje się zagubiony, będzie wiedział gdzie jest i będzie mógł szukać dalej w danym serwisie, zamiast innym. Przy okazji takie linki pomagają w nawigacji niewidomym, a roboty indeksujące lepiej rozumieją co na danej stronie się znajduje.

Alternatywne opisy elementów graficznych nietekstowych

Tak samo jak ewentualny tekst na zdjęciach powinien być osobno przedstawiony tekstowo, należy opisać co zdjęcie przedstawia. W tym celu służą specjalne atrybuty ALT, które przy dodawaniu zdjęć można uzupełnić w większości systemów.

Co należy robić?

Dodając zdjęcie dodaj do niego podpis. Gdy to jest możliwe i można (zazwyczaj można) to dodaj opis alternatywny (tzw. ALT). Wystarczy opisać co się znajduje na zdjęciu, co przedstawia.

Przykład implementacji w kodzie – jak to widzi robot.

Robot indeksujący lub wspomagający osobę niewidomą zobaczy coś podobnego do kodu poniżej:

img decoding="async" width="1024" height="561" src="https://laski.edu.pl/wp-content/uploads/2023/02/2.Palac-Czackich-w-Porycku-Ukraina-AFSK-1024x561.jpg" alt="Zdjęcie Pałacu Czackich od frontu." class="wp-image-791" srcset="https://laski.edu.pl/wp-content/uploads/2023/02/2.Palac-Czackich-w-Porycku-Ukraina-AFSK-1024x561.jpg 1024w, https://laski.edu.pl/wp-content/uploads/2023/02/2.Palac-Czackich-w-Porycku-Ukraina-AFSK-300x164.jpg 300w, https://laski.edu.pl/wp-content/uploads/2023/02/2.Palac-Czackich-w-Porycku-Ukraina-AFSK-768x421.jpg 768w, https://laski.edu.pl/wp-content/uploads/2023/02/2.Palac-Czackich-w-Porycku-Ukraina-AFSK.jpg 1399w" sizes="(max-width: 1024px) 100vw, 1024px"

Wystarczy tylko dodać ten fragment, który został pogrubiony (Zdjęcie Pałacu Czackich od frontu.)

Przykład dodania opisów alternatywnych (czerwone etykiety są domyślnie widoczne dla robotów i screen-readerów) i opisów dodanych zasobów (zdjęć) na stronie: https://laski.edu.pl/bl-matka-elzbieta-roza-czacka/

Jaka z tego korzyść?

Niewidomi będą wiedzieli co znajduje się na zdjęciu. Roboty dla screen-readerów i roboty Google i innych wyszukiwarek też . Może to wpłynąć korzystnie na wyniki strony w wynikach wyszukiwania (zarówno zwykłych jak i wyszukiwarki obrazów).

Możliwość zmiany wyglądu strony

To jest temat powiązany częściowo z kolorami – pamiętaj o nich – kontrast!

Dodatkowo staraj się umieszczać takie elementy, które nie wymagają lupy, żeby je zobaczyć.

Zawsze możesz też sprawdzić, czy strona jest dalej czytelna (czy treść dodana się powiększa) po użyciu kombinacji klawiszy na klawiaturze: CTRL i + oraz CTRL i – co powinno powiększać i pomniejszać treść.

Jaka z tego korzyść?

Osoba, która dotrze do treści – będzie mogła się z nią zapoznać :).

Napisy w materiałach multimedialnych

Jeżeli to możliwe, zapewnij alternatywne sposoby przekazu. Jeżeli dodajesz materiał, który można odsłuchać (np. wywiad), to warto go przedstawić jako tekst! (Niepełnosprawni to nie tylko niewidomi, nie można zapominać o niedosłyszących).

Jaka z tego korzyść?

Roboty na dzień dzisiejszy słabo słuchają. Za to czytają bardzo dobrze. Zachowują się jak takie mole. Tylko nie książkowe, a tekstowe. Dodatkowa treść, o ile nie jest powieleniem – korzystnie wpłynie na odbiór przez użytkowników oraz roboty indeksujące.